အားကစားနှင့် ပါတ်သက်သော ဆောင်းပါးများ

ဘောလုံးကစားခြင်းသမိုင်းကြောင်း

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဘောလုံးကစားနည်း ဥပဒေဖြင့် ကစားကွင်းအတွင်းမှာ တစ်ဖက်နဲ့ တစ်ဖက် ဘောလုံးကို အပြိုင်အဆိုင် အနိုင်အရှုံးကန်ပြီး ဂိုးသွင်းကစားခြင်းကို ဘောလုံးကစားခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဘောလုံးကို ခြေဖြင့်ကန်ပြီး ကစားရတာကြောင့် အဂ်လိပ်ဘာသာဖြင့် ဖွတ်(ခြေ) ဘော(ဘောလုံး) လို့ခေါ်ပါတယ်။

ဘောလုံးကစားနည်းသည် ရှေးဗက် ဗီလုံးနှင့် အီဂျစ်လူမျိုးများ ခေတ်ကောင်းချိန် အခါကပင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီးပါပြီ ။ ပြီးတော့ ဂရိနိုင်ငံမှ စပါတန်စစ်သည်တော်များ ကစားကြသည်မှစ၍ ရောမနိုင်ငံဘက်သို့ကူးစက်လာသည်။ ရောမနိုင်ငံကြီး ယိုင်လဲသွား သောအခါ ဘောလုံးကစားခြင်း အလေ့ပျောက်သကဲ့သို့ဖြစ်သွားပြီးမှ ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် အီတလီနိုင်ငံကြီးကို သွေးစည်း ထူထောင်နိုင်လာသောအခါ တစ်ဖန်ခေတ်ထလာပါတော့တယ်။

အင်္ဂလန်ပြည်ကို ရောမစစ်သည် တွေ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သောအခါ ဘောလုံး ကစားခြင်းအလေ့အထက အင်္ဂလန်ပြည်ကိုရောက်သွားတယ်။ ၁၉ ရာစုနှစ် ရောက်သောအခါ အင်္ဂလိပ် လူမျိုးတို့က စည်းစနစ်တကျ သတ်မှတ်ပြီး ဘောလုံး ကစားလာတာ အခုတော့ ဘောလုံးကစားခြင်းက အင်္ဂလိပ် လူမျိုးတို့က စတင်ခဲ့တယ်လို့ပြောကြတာပါ ။ ၁၈၉၆ ခုနှစ် တွင် ကျင်းပသော အိုလင်းပစ် အားကစားပြိုင်ပွဲကြီးမှစ၍ အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းဥပဒေတစ်ခု သတ်မှတ်ပြီး ဘောလုံးကစားခြင်းဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံး ပျံ့နှံပြီး လူတိုင်းကြိုက်တဲ့ ကစားနည်းလေးဖြစ်လာပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ စတင်ခဲ့သော ဘောလုံးကစားခြင်း အလေ့အထ

မြန်မာနိုင်ငံကို ဗြိတိသျှတို့ ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်အုပ်စိုးတဲ့အခါမှာ ဘောလုံးကစားခြင်း အလေ့အထက မြန်မာနိုင်ငံမှာစတင်ခဲ့ပါတယ် ။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး မြန်မာ ဘောလုံးအသင်းများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်မှစ၍ အထက် မြန်မာပြည်နှင့် အောက်မြန်မာပြည် လက်ရွေးစင် အသင်းချင်း ယှဉ်ပြိုင်ကစားပွဲ ပေါ်လာရာ ၁၉၃၉ ခုနှစ်အထိဖြစ်ပါတယ် ။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်မှစပြီး တိုင်းနှင့် ပြည်နယ် ဘောလုံးပွဲများ ကျင်းပကာ၊ အထက်အောက် မြန်မာပြည် လူငယ် ဘောလုံးပွဲများ၊ နိုင်ငံခြား ဘောလုံးအသင်းများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ကစားပွဲများလည်း နှစ်စဉ်ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲ များလည်း နှစ်စဉ်ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါသည်။ အာရှကစားပြိုင်ပွဲနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ် အားကစား ဘောလုံး ပွဲများသိုလည်း မြန်မာဘောလုံး အသင်းများ သွားရောက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ယိုးဒယားနိုင်ငံ ဗန်ကောက်မြို၌ ကျင်းပသော တတိယအကြိမ်မြောက် အာရှလူငယ် ဘောလုံးဗိုလ်လုပွဲ၌ မြန်မာ လူငယ်အသင်းက တစ်ပွဲမျှ ရှုံးးနိမ့်ခြင်းမရှိဘဲ၊ ရွှေဖလားဆုကြီးကို ဆွတ်ခူးရရှိခဲ့သည်။

Members of the Burmese football team during the colonial era

BAA football field from Yangon during the colonial era

မြင်းပြိုင်လောင်းခြင်းဆိုတာ ဘာလဲ။

မြင်းပြိုင်လောင်းပွဲသည် မြင်းပြိုင်ပွဲများ၏ အနိုင်ရသူများကို ခန့်မှန်းခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော အထူးပြု အားကစား လောင်းကစားပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော တိရစ္ဆာန်များ၏ အလှတရားနှင့် ကျက်သရေရှိသော ပြိုင်ဆိုင်မှု၏ စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ရာများကို ပေါင်းစပ်ကာ ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက ခေတ်စားခဲ့သော အစဉ်အလာတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြင်းပွဲလောင်းခြင်း သည် အောင်ပွဲဆီသို့ ပြေးသွားလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်သော မြင်းများနှင့် ဂျော်ကီများပေါ်တွင် အလောင်းအစားများတင်လိုက်သည်နှင့် အမြန်နှုန်း၊ ဗျူဟာနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုကမ္ဘာတွင် သင့်ကိုယ်သင် နှစ်မြှုပ်နိုင်စေပါသည်။

မြင်းပြိုင်ပွဲကို ဘယ်လိုလောင်းမလဲ။ ဤသည်မှာ မြင်းပြိုင်ပွဲတွင် အသုံးအများဆုံး လောင်းကစား အမျိုးအစားများ ဖြစ်သည်-

အောင်မြင်: အနိုင်ရရန်မြင်းကို လောင်းခြင်းဆိုသည်မှာ ပြိုင်ပွဲတွင် ပထမဦးစွာ အပြီးသတ်ရန် ထိုမြင်းပေါ်တွင် လောင်းကြေးထပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သင်လောင်းသောမြင်းသည်အနိုင်ရပါက၊ သင်သည်သင်၏အနိုင်ရမှုများကိုစုဆောင်းပါ။
နေရာ: မြင်းတစ်ကောင်ကို တစ်နေရာမှ လောင်းခြင်းဆိုသည်မှာ ပြိုင်ပွဲတွင် ပထမ သို့မဟုတ် ဒုတိယ အဆုံးသတ်ရန် ထိုမြင်းကို လောင်းခြင်း ဖြစ်သည်။ မြင်းသည် ဤရာထူးနှစ်ခုစလုံးတွင် ပြီးပါက သင်၏လောင်းကြေးကို သင်အနိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။
ပြသ: ပြသရန်မြင်းကို လောင်းခြင်းဆိုသည်မှာ ပြိုင်ပွဲတွင် ထိပ်တန်းသုံးနေရာ (ပထမ၊ ဒုတိယ သို့မဟုတ် တတိယ) တွင် ပြီးမြောက်ရန် ထိုမြင်းကို လောင်းခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မြင်းသည် ဤရာထူးတစ်ခုခုတွင် ပြီးဆုံးပါက၊ သင်သည် သင်၏လောင်းကြေးကို အနိုင်ရသည်။
Exacta: အတိအကျ အလောင်းအစားတစ်ခုသည် သင့်အား မှန်ကန်သောအစီအစဥ်အတိုင်း ပထမနှင့် ဒုတိယအဆုံးသတ်မည့် မြင်းများကို ရွေးရန် လိုအပ်သည်။ အလောင်းအစားအနိုင်ရရန် မြင်းနှစ်ကောင်လုံးအတွက် အတိအကျ အပြီးသတ်အမိန့်ကို သင်ခန့်မှန်းရပါမည်။
Trifecta- trifecta အလောင်းအစားသည် exacta နှင့်ဆင်တူသော်လည်း ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယနှင့် တတိယမြောက် မြင်းများကို မှန်ကန်သောအစီအစဥ်ဖြင့် ရွေးချယ်ရန် လိုအပ်သည်။ အလောင်းအစားအနိုင်ရရန် မြင်းသုံးကောင်လုံးအတွက် အတိအကျ အပြီးသတ်အမိန့်ကို သင်ခန့်မှန်းရပါမည်။
Quinella: Quinella အလောင်းအစားသည် အတိအကျတူသော်လည်း အတိအကျ အပြီးသတ်အမိန့်ကို ခန့်မှန်းရန် မလိုအပ်ပါ။ ယင်းအစား၊ သင်သည် မြင်းနှစ်ကောင်ကို ရွေးကာ ၎င်းတို့သည် မင်းအနိုင်ရရန်အတွက် မည်သည့်အစီအစဥ်တွင်မဆို ပထမနှင့် ဒုတိယအဆုံးသတ်နိုင်သည်။
Superfecta- superfecta အလောင်းအစားသည် ပို၍ စိန်ခေါ်မှုဖြစ်ပြီး ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထတို့ကို မှန်ကန်သော အစီအစဉ်ဖြင့် အပြီးသတ်မည့် မြင်းများကို ရွေးချယ်ရန် လိုအပ်သည်။ ၎င်းသည် ပို၍ခက်ခဲသော လောင်းကြေးဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် ပိုမိုမြင့်မားသော အလားအလာရှိသော ပေးချေမှုများကို ပေးဆောင်သည်။

ဘေ့စ်ဘော ကစားနည်း

Baseball ကစားခြင်းကို အမေရိကန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်းက ဗိုလ်ချုပ်ဖြစ်ခဲ့သူ အက်ဗနာ ဒူဗယ်ဒေး ဆိုသူသည် ၁၈၃၉ ခုနှစ်တွင် နယူးယော့ပြည်နယ်၊ ကူးပါးစတောင်းမြို့၌ စတင်တီထွင်ခဲ့သည်။

Baseball ကစားသည့်အခါ ကွင်းကြီး၏အလယ် အတွင်းကစားကွင်းတဝိုက်တွင် ဗဟိုပြု ကစားကြသည်။ အတွင်းကစားကွင်းသည် ဘေးအနား တစ်ဖက်လျှင် ပေ ၉၀ ရှည်သည်။ ထောင့် ၄ ထောင့်ရှိသည့် အနက် ၃ထောင့်ကို ပထမ အခြေခံထောင့်၊ ဒုတိယအခြေခံထောင့်၊ တတိယအခြေခံထောင့် ဟု ခေါ်သည်။ ကျန်ထောင့်တထောင့်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် Home Plate ခေါ်၍ ဗက်တံကိုင်နေသော နေရာဖြစ်သည်။

ဗက်တံကိုင်နေရာနှင့် ဒုတိယအခြေခံထောင့်သည် ၁၂ ပေ ၉ လက်မခွဲ ဝေးသည်။ ဗက်တံကိုင် နေရာနှင့် ဒုတိယအခြေခံထောင့်ကို ပေ ၏၁၁၅ ပေနှင့် ၁၁ လက်မခွဲ ထားသည်။ ဗေ့စဘော ကစားရာ၌ အနည်းဆုံး ဒိုင်လူကြီး တစ်ယေက်၊ အများဆုံး ၄ ယောက်ထားနိုင်သည်။ ဒိုင်လူကြီး ချုပ်သည် ဘောလုံးပစ်သူ၏ အနောက်တွင် နေ၍ ကျန် ၃ ယောက်မှာ ပထမအခြေခံထောင့်၊ ဒုတိယအခြေခံထောင့်၊ ဘောလုံးဖမ်းသူ နောက်တို့တွင် နေ၍ ကြည့်ရသည်။ ဗေ့စဘောကစားရာတွင် အသင်း၂ သင်း ယှဉ်ပြိုင်ကစားရ၍ တသင်းလျှင် ၉ ယောက်စီ ပါဝင်ရသည်။ ယင်းတို့မှာ ဘောလုံးပစ်သူ၊ ဘောလုံးဖမ်းသူ၊ ပထမအခြေခံထောင့်လူ၊ ဒုတိယအခြေခံထောင့်လူ၊ တတိယအခြေခံထောင့်လူ၊ ဒုတိယနှင့် တတိယအခြေခံနှစ်ခုကြား ဘောဖမ်းလူ၊ ဘောဖမ်းကွင်း ဗယ်လူ၊ ဘောဖမ်းကွင်းအလယ်လူ၊ ဘောဖမ်းကွင်း ယာလူတို့ ဖြစ်သည်။ ကစားပွဲ စသောအခါ တဖက်အသင်းက ကွင်းထဲသို့ ဆင်း၍ နေရာယူပြီးနောက်၊ ကျန်အသင်းမှ ကစားသူများက ဘောလုံးကို ဗက်တံနှင့် တလှည့်စီ ရိုက်ကြရသည်။ မိမိအလှည့်မကျမီ ကွင်းပြင်ထွက်၍ ထိုင်စောင့်ရသည်။

ကွင်းထဲမှ ကစားသူသည် လက်တဖက်ကို သားရေလက်အိတ် စွပ်ထားရသည်။ ဘောလုံးဖမ်းသူသည် ရိုက်သူနောက်တွင် နေရ၍ အရှိန်ပြင်းစွာနှင့် လာသော ဘောလုံးကို ဖမ်းနိုင်ရန်ပို၍ ထူထူခံထားသော လက်အိတ်စွပ်ထားရသည်။ ဘောလုံးပစ်သူသည် ဘောလုံးပစ်လွှတ်ချိန်တွင် သတ်မှတ်ထားသော နေရာကွက်ကို မိမိခြေတဖက်ဖြင့် နင်းမိထားစေ ရသည်။ ဘောလုံးပစ်သူသည် ဘောလုံးကို ဗက်တံကိုင်၏ ဒူးအောက်လည်းမကျ၊ ပခုံးပေါ်လည်း မကျော်စေဘဲ ပစ်ပေးမှ စနစ်မှန်ဘောလုံးဟု ခေါ်သည်။ စနစ်မှတ်ဘောလုံး ဖြစ်ပါလျက်နှင့် ဗက်တံကိုင်က ဘောလုံးကိုဆီး၍ မရိုင်ဘဲ ရပ်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ ဘောလုံးကို ဗက်တံကိုင်က ရိုက်ပါလျက်နှင် မမိလိုင်လျှင်ဖြစ်စေ ဒိုင်လူကြီးက စထရိုက်ဟုခေါ်၍ အဆုံးအဖြတ်ပေးသည်။ Strike ၃ ခါ ခေါ်ရလျှင် ဗက်တံကိုင်ထွက်ရသည်။ သို့သော်လည်း တတိယအကြိမ် စထရိုက် ခေါ်သည်တွင် ဖမ်းသူလက်မှ ဘောလုံးလွတ်ကျခဲ့သည်ရှိသော် ဗက်တံကိုင် ထွက်ပေးရန်မလိုချေ။ ဗက်တံကိုင် ရိုက်လိုက်သော ဘောလုံးသည် Home Plate မှ ပထမအခြေခံနှင့် တတိယအခြေခံတို့ကို ဖြတ်၍ ကွင်းပြင်ထဲသို့ တိုင်အောင် ဆန့်ထွက်သော နယ်နမိတ်မျဉ်း နှစ်ကြောင်းအကြားကို ဖြတ်ကျော်စေရသည်။

Baseball positions are explained in infographics.

ထိုမျဉ်းနှစ်ကြောင်း အပြင်သို့ အန်ထွက်သော ဘောလုံးမှန်သမျှမှာ စနစ်မှန်ဘောလုံး မဟုတ်သဖြင့် Strike ဟူ၍ အခေါ်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ဘောလုံးသည် ဗက်တံကိုင် ဒူးအောက်မှဖြစ်စေ၊ ပခုံးပေါ်သို့ကျော်၍ဖြစ်စေ၊ Home Plate အပြင်မှ ဖြစ်စေ ဖြတ်သွားလျှင် ဒိုင်လူကြီးက ဘော ဟု အော်ရသည်။ “ဘော” ၄ ကြိမ်ဖြစ်လျှင် ဗက်တံကိုင်သည် ပထမအခြေခံထောင့်သို့ အတားအဆီးမရှိ သွားနိုင်သည်။ ကွင်းထဲရှိ ဘောလုံးကစားသူများ ရိုက်လိုက်သော ဘောလုံးကို တဘက်သားက မြေသို့ မကျမီ ဖမ်းမိလျှင် ရိုက်သူထွက်ရသည်။ ရိုက်သူ ပထမအခြေခံထောင်သို့ မရောက်မီ၊ ဘောလုံးရသူ တဖက်သားက ထိုထောင့်သို့ အရောက်ဦးနေလျှင်လည်း ရိုက်သူထွက်ရသည်။

ဤနည်းဖြင့် ဘောလုံးရိုက်ရသည့်ဖက်မှ ၃ယောက် ထွက်ရသည်အထိ ဆက်လက်ကစားကြသည်။ ၃ယောက်ဆက်၍ ထွက်ရလျှင် တဖက်နှင့်နေရာ တလှည့်ပြောင်း၍ ကစားကြရသည်။ တဖက်လျှင် ဘောလုံးရိုက်လှည့် တလှည့်ကျရပြီးသော အခါ တချီပြီးပြီဟု မှတ်ယူရသည်။ တပွဲတွင် ၉ ချီအထိ ကစားလေ့ရှိသည်။ သရေပွဲဖြစ်လျှင် ဆက်ကစားရသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ကြေးစားဗေ့စဘော အသင်းများ တည်ထောင်၍ နှစ်စဉ် ဧပြီလအလယ်မှ အောက်တိုဘာလဆန်းအထိ ယှည်ပြိုင် ကစားကြလေသည်။